Find

Glasvondst Roermond, Vredesduif, 2014

DE TWEEDE GLASVONDST VAN ROERMOND

Mogelijk opnieuw de grootste archeologische -Glasvondst van Nederland in Roermond

Bij de archeologische begeleiding van rioolwerkzaamheden in de oude binnenstad van Roermond hebben archeologen van SOB Research opnieuw een zeer grote glasvondst gedaan. De vondst werd aangetroffen ter plaatse van het Wilhelminaplein.
 
Eind 2009 werd door SOB Research in Roermond, op een afstand van nog geen 300 meter van de huidige vindplaats, ruim 1200 kilo vensterglas uit de periode van 1200 - 1600 aangetroffen. Dit betrof circa 1 - 1.5 miljoen glasfragmenten, waaronder ook circa 8400 fragmenten uiterst zeldzaam, gebrandschilderd vensterglas. Dit was de tot nu toe grootste vondst in Europa van vensterglas en gebrandschilderd glas uit deze periode. De nu gedane glasvondst, van gekleurd en gebrandschilderd vensterglas uit de periode van circa 1300 - 1850, lijkt nog omvangrijker te zijn dan de vondst in 2009. Het vondstcomplex is daarmee van groot nationaal belang.

Posted 4 September 2014

Share this:
|

Vondstomstandigheden
Het glas werd aangetroffen bij het uitgraven van de nieuwe rioolsleuf ter plaatse van het Wilhelminaplein, op een diepte van circa 0.7 - 2.3 meter beneden het maaiveld. Vanwege de vondstomstandigheden is in eerste instantie alleen een klein deel van het glas verzameld (circa 2000 fragmenten). De uitgegraven grond met een zeer grote hoeveelheid glas - en ook puin van middeleeuwse bakstenen - is opgeslagen en zal worden uitgezeefd. Dit betreft circa 20 - 30 kubieke meter grond met glas. Ook in de ondergrond rondom de rioolsleuf zijn nog zeer grote hoeveelheden glas aanwezig. 

Grachtvulling in rioolsleuf, 2014, Roermond
Credit: SOB Research / Instituut voor Archeologisch en Aardkundig Onderzoek

Het glas werd aangetroffen in een zandige grondlaag, met een dikte van circa 0.3 - 1.5 meter. De grond met het glas is hier aan het eind van de 19de eeuw, of in het begin van de 20ste eeuw gestort, als opvulling van het restant van de oude vestinggracht. Vermoedelijk hangt dit samen met de toenmalige herinrichting van het gebied en de sloop van de resten van de Voogdij, het middeleeuwse bestuurscentrum van Roermond, dat hier in 1388 werd gebouwd.
 

Jente van den Bosch, Directeur SOB Research
bij de openingslezing 10e Glass Art Biennale | In de voetsporen van Joep Nicolas


Vondstverwerking en analyse
 
In eerste instantie zijn de circa 2000 geborgen glasfragmenten gewassen en gesorteerd in hoofdcategorieën. Het merendeel van het gebrandschilderde glas stamt uit de Late Middeleeuwen Dit betreft voornamelijk gekleurd glas, beschilderd met grisaille. De rest van het gebrandschilderde (en soms ook geëtste) glas wordt in de periode van de 16de t/m het midden van de 19de eeuw gedateerd. Het is zeer waarschijnlijk dat de ouderdom van het gekleurde, niet gebrandschilderde glas, binnen dezelfde range ligt als die van het gebrandschilderde glas.

De dikte van de ruitjes varieert van circa 1 tot 4 millimeter. Vooral van de kleinere ruitjes zijn ook gave exemplaren aangetroffen. Het is duidelijk dat de ruitjes in gebruik zijn geweest als vensterglas, voordat ze werden afgedankt. Het is ook waarschijnlijk dat het grootste deel van het glas afkomstig is uit de ramen van voormalige gebouwen in Roermond, hoogstwaarschijnlijk ook van het voormalige Voogdij-complex.
 
 

Overzicht kleine ruitjes
Credit: SOB Research / Instituut voor Archeologisch en Aardkundig Onderzoek

De kwaliteit van het glas is redelijk tot zeer goed. Circa 40 % van het glas betreft gebrandschilderd vensterglas (circa 800 fragmenten). De helft daarvan is, voor wat betreft de beschildering, in een redelijke tot goede staat. De andere helft is, voor wat betreft de beschildering, in een slechte tot zeer slechte staat. Circa 43 % van het vensterglas is donker gekleurd, met verschillende kleuren (rood, blauw, groen, oranje, paars, enz. Circa 17 % is lichtgekleurd, of getint. Dit is een opvallend verschil met de vorige glasvondst, waarvan meer dan 98 % lichtgekleurd en getint, onversierd vensterglas betrof.  
Vervolgonderzoek
 
In eerste instantie zal de opgeslagen grond met het glas worden uitgezeefd en zal het vondsmateriaal worden gesorteerd en geanalyseerd. Daarna kan ook worden begonnen met de verdere wetenschappelijke analyse en uitwerking. Dit betreft onder meer onderzoek naar de oorsprong en het productieproces van het glas, de stijlgroepen, de historische en technische aspecten, de chemische samenstelling, de betrokken kunstenaars en de vergelijking met de andere glasvondst van Roermond en met andere grote glascollecties in Noord Europa.
 
Op basis van de uitkomsten van dit onderzoek zal moeten worden bepaald of het nog in de bodem aanwezige glas daar bewaard kan blijven, of dat dit door middel van een opgraving zal moeten worden veiliggesteld om verdere degradatie van het gebrandschilderde glas te voorkomen.
SOB Research
26 mei 2014

Eerder in 2011 las men in de krant:

Grootste archeologische glasvondst van Nederland in Roermond
 
Roermond - Bij een archeologische opgraving in de binnenstad van Roermond hebben archeologen van SOB Research in 2011 ruim 1200 kilo glas aangetroffen.
Het merendeel van de circa 1- 1.5 miljoen glasfragmenten bestaat uit onversierd venterglas uit de 13de t/m de 16de eeuw. Er werden echter ook circa 8400 fragmenten van uiterst zeldzaam gebrandschilderd vensterglas aangetroffen. Daarmee is dit de grootste en meest gediversifieerde collectie gebrandschilderd glas in Nederland. Het is tevens het oudste gebrandschilderde glas dat uit de Provincie Limburg bekend is. De vroegste exemplaren behoren ook tot het oudste gebrandschilderd glas dat in Nederland bewaard is gebleven. Het vondstcomplex is daarmee van groot nationaal belang.

Kelder met glas, 2009, Roermond
Credit: SOB Research / Instituut voor Archeologisch en Aardkundig Onderzoek

Het gebrandschilderd glas is afkomstig van duizenden verschillende ruitjes met uitbundige versieringsmotieven uit de gotiek en de renaissance. Dit betreft ondermeer afbeeldingen van mensen, dieren, landschappen, engelen, demonen, wapenschilden, teksten en geometrische voorstellingen.
 

Gebrandschilderde glasscherven met een groep vrouwen
Credit: SOB Research / Instituut voor Archeologisch en Aardkundig Onderzoek

Durer-achtige voorstelling gebrandverfde scherven
Credit: SOB Research / Instituut voor Archeologisch en Aardkundig Onderzoek

Gebrandschilderde glasscherf uit de 15de eeuw
Credit: SOB Research / Instituut voor Archeologisch en Aardkundig Onderzoek

Het glas werd aangetroffen in de resten van de kelder van een huis dat bij de stadsbrand van 1665 verloren was gegaan. Op basis van het eveneens aangetroffen productieafval moet worden geconcludeerd dat hier eind 16de en in de eerste helft van de 17de eeuw een glasbedrijf was gevestigd dat glasplaten produceerde. De gevonden glasvoorraad was bestemd om te worden omgesmolten voor hergebruik (recycling). 

Een deel van de scherven is nu te zien op de 10e Biennale Glaskunst in Roermond.


Meer informatie
SOB Research / Instituut voor Archeologisch en Aardkundig Onderzoek
Hofweg 13, Heinenoord
Postbus 5060
NL-3274 ZK Heinenoord
+31 (0)186 - 604432
sobresearch@wxs.nl

article
article
Copyright © 2013-2019  Glass is more!        Copyright, privacy, disclaimer