Doel van de kunstopdrachten
Verblijf in een zorginstelling is vaak een noodzaak en geen eigen keuze. En om dit verblijf desondanks zo aangenaam mogelijk te maken is er door MST voor gekozen om een aantal monumentale kunstwerken op belangrijke plekken te ontwikkelen, die door veel mensen gezien worden. Kunstwerken met impact, die een rol spelen in de ervaring van het gebouw en ook mental van invloed zijn. MST heeft zich voor de kunstopdrachten laten adviseren door het impresariaat voor
kunstprojecten Kunst en Bedrijf. Onder leiding van Gabi Prechtl, directeur/ eigenaar, heeft de kunstwerkgroep een zoektocht afgelegd waar en hoe kunstwerken een rol van betekenis zouden kunnen spelen.
Gekozen is voor vijf kunstwerken in vijf atria en één in de halfondergrondse entree.
 
Prechtl: “Als uitgangspunt heb ik een overkoepelend thema opgesteld, namelijk de weg die de patiënt zowel fysiek als emotioneel aflegt tijdens een ziekteperiode; de Rite de Passage. Dit gaat immers niet zelden gepaard met afhankelijkheid, kwetsbaarheid, onzekerheid, pijn en verdriet waarbij je als patiënt sterk op jezelf wordt teruggeworpen. Het ziekenhuis is een plek van uitersten waar sterke
emoties individueel worden doorleefd. Dit besef heb ik gebruikt om tot zes kunstwerken met een ziel te komen die op belangrijke plekken te zien en te ervaren zijn. Dat zijn vijf verschillende kunstwerken geworden in de vijf atria en één in de halfondergrondse entree.
 
Op de vierde, vijfde en zesde verdieping zijn rondom de atria de eenpersoons verpleegkamers gegroepeerd. Zo hoog in het ziekenhuis is er behalve licht, lucht en ruimte niet veel anders te zien.
Daarom is er voor gekozen om juist hier grote kunstwerken te hangen die vanuit de verpleegkamers te zien zijn. Patiënten krijgen door de kunstwerken een bijzonder uitzicht aangereikt dat open en associatief van aard is en vanuit verschillende standpunten aanzet tot kijken, dwalen, afleiding en mijmeringen. Kunstwerken als een soort gedachtevangers die bovendien ook vanuit de omringende wachtruimtes te zien zijn en elk atrium een heel eigen identiteit meegeeft.
 
Heel anders is de situatie in de halfondergrondse entree. Waar de bezoekers vanuit de nabij gelegen Van Heekgarage via een tunnel van 250 meter lang op een rolband naar het ziekenhuis worden vervoerd. Via deze route komen dagelijks de meeste bezoekers het ziekenhuis in en uit. Mensen die
in beslag worden genomen door hun eigen besognes en die onderweg zijn naar een afspraak of opname. Juist hier worden de bezoekers verrast door een groot fotowerk dat licht en uitzicht brengt aan het einde van de tunnel en dat de patiënten en bezoekers op de drempel van het ziekenhuis op een verrassende wijze welkom heet.
 
Met de kunstwerkgroep heb ik een groep van zes kunstenaars samengesteld die binnen het overkoepelende thema van de Rite de Passage ieder een eigen kunstwerk hebben ontwikkeld dat uitnodigend en verhalend is. Waar veel aan te beleven valt en die onderling allemaal verschillend zijn, zodat elke beschouwer er zijn eigen interpretatie aan kan geven. De kunstwerken houden rekening
met de gebruikers en zijn monumentaal aanwezig en worden op deze manier onlosmakelijk onderdeel van het ziekenhuis. In onderstaande interviews vertellen de kunstenaars hoe ze tot hun kunstwerken zijn gekomen.”
 
Bolink: “Omdat in het ziekenhuis alle denkbare typen mensen komen, wilde ik graag mensen in verschillende hoedanigheden laten zien, zodat ieder zijn eigen favoriet kan kiezen. Maar realistisch vormgegeven mensfiguren werden veel te letterlijk. Daarom heb ik gekozen voor een serie figuren die met zo min mogelijk identieke onderdelen toch een mensfiguur suggereren. Want met bijvoorbeeld 18 maïskorrels bleek ik een mensfiguur te kunnen samenstellen met voeten, benen, romp, armen, hoofd
en oren. En met een karakteristieke lichaamshouding. Er is een mobile die hoog in de ruimte hangt.
We zien vier platliggende wielen waarop vier figuurtjes staan, opgebouwd uit maïskorrels, pistachenoten, de schillen daarvan en lucifers en hun doosje.
Het wiel is de tweede metafoor die ik wilde verwerken. Het wiel staat voor het levenspad, dat de patiënt naar het ziekenhuis voert. Het ziekenhuis als kruispunt van alle levenswegen van alle verschillende patiënten, bezoekers en medewerkers. Hier parkeert men tijdelijk het lichaam om daarna weer verder te kunnen bewegen. De wielen zijn liggend opgehangen, zodat ze van onderaf gezien goed zichtbaar zijn. Terwijl de figuren die erop staan of zitten pas vanaf de hoger gelegen etages tot
hun recht komen. Omdat de ruimte zo enorm is, is de beleving van een hangende sculptuur van beneden af gezien een heel andere dan van boven. Daar heb ik gebruik van gemaakt door de twee thema's op een andere manier in de ruimte te positioneren.”
 
Katzir: “Hoe kan ik met mijn kunstwerk contact maken met patiënten en medewerkers en hoe kan ik ze verleiden tot interactie met het kunstwerk? Hoe kan ik hun aandacht vangen op een plek waar iedereen het liefst zo snel mogelijk weer vertrekt? Ik werd geïnspireerd door de sfeer in het atrium met het vele hout en de levende boom. Het zijn warme elementen in een reusachtige witte ruimte, die ik
met mijn kunstwerken wilde versterken. Ik zocht naar stimulerende elementen die naar gezondheid i.p.v. ziekte verwijzen en zo associeerde ik naar de sportschool van vroeger, die een fantastische sfeer en geur had van leer, touw en hout.
Het is een installatie geworden die het atrium transformeert in een speelse en surrealistische ruimte, die herinnert aan die ouderwetse sportschool. Diverse elementen, zoals ringen, touwladders, wandrekken en een klimtouw hangen verspreid door het atrium. De beschouwer ‘beweegt’ met zijn ogen door deze curieuze sportzaal waar niets is wat het lijkt. De afmetingen van de verschillende
onderdelen steken de draak met de realiteit en de materialen lijken weliswaar op touw en hout, maar zijn het niet. Alles wat we zien is een regelrechte geschilderde illusie en speelt een spel met onze perceptie van de werkelijkheid.
De titel KONG verwijst naar de videogame Donkey Kong waarin een aap van ladder naar ladder springt. KONG is ook een routine van parcours atleten. Parcours is een holistische loopdiscipline waarin de beoefenaars proberen hindernissen te slechten op een zo vloeiend mogelijke wijze. Het doel van
parcours is het verleggen van grenzen, middels een breed scala aan technieken om obstakels te overwinnen. KONG als metafoor in het MST als magische ruimte, waar perspectieven verschuiven, nieuwe ideeën weerkaatsen en de fantasie van patiënten, bezoekers en medewerkers geprikkeld worden.”
 
Van Bentem: “In het ziekenhuis wordt lichaam en geest verpleegd. In mijn ontwerp staat daarom de metafoor van het lichaam centraal. Het grote atrium met het geknikte raam riep gelijk een ruimtelijk gevoel op voor een vliegende figuur. En het is dan ook een hangende, uit meerdere vormen samengestelde sculptuur geworden. Het is een soort skelet dat is opgebouwd uit vormen die geïnspireerd zijn op de microbiologische wereld, maar ook doen denken aan constructieve technieken. We zien overeenkomsten met bouwconstructies, chassis van vervoermiddelen als auto's, vliegtuigen en schepen. Zoals het lichaam een systeem is dat uit verschillende delen bestaat, is ook dit object uit verschillende delen samengesteld. Het is een figuur met grote vleugels en een staartachtige vorm en een relatief klein lijf en kop die door het luchtruim zweeft, richting groot raam alsof het naar buiten vliegt. De kleuren zijn expressief, als een toverbal. Voor de beschouwer zal dit
beeld vele associaties kunnen oproepen. Het beeld met de titel Carriage verwondert, het prikkelt de fantasie, het doet de gedachten verzetten. Het lijkt aan de ziekenhuisomgeving te willen ontsnappen, als een luchtschip dat opstijgt en zich richt naar de buitenwereld, een reis naar andere werelden.”