Van 1864 tot 1929 stond op het Frederiksplein in Amsterdam Paleis voor Volksvlijt aan het Frederiksplein was een initiatief van de arts en projectontwikkelaar Samuel Sarphati. Dit voor Amsterdamse begrippen kolossale gebouw van 64 meter hoog was naar ontwerp van Cornelis Outshoorn opgetrokken uit de destijds moderne materialen gietijzer en glas.
Wikipedia schrijft: “Nadat de Amsterdamse arts Samuel Sarphati de Great Exhibition had bezocht, richtte hij de Vereeniging voor Volksvlijt op, met als doel realisatie van een vergelijkbaar gebouw in Amsterdam. In 1853 diende Sarphati daartoe een verzoekschrift in. Het Paleis voor Volksvlijt zou deel uitmaken van een omvangrijk uitbreidingsplan, waarin ook de Amsteloever en het gebied van de huidige wijk De Pijp waren opgenomen. In 1855 stemde de Amsterdamse gemeenteraad met het plan in.
De vereniging schreef in 1856 een prijsvraag uit, maar geen van de ingezonden ontwerpen werd bekroond. Daarna werd Van Outshoorn benaderd. De bouw van zijn ontwerp begon op 7 september 1859 met het slaan van de eerste paal, in het bijzijn van Koning Willem III. Op 16 augustus 1864 werd het gebouw geopend.
Al snel bleek dat exploitatie als tentoonstellingsgebouw niet haalbaar was. Het Paleis voor Volksvlijt werd meer en meer een vermaakscentrum. Ook werd een deel van de tuin van het gebouw tussen Oosteinde en Westeinde verkocht. In 1881-1883 werd hier een door Adolf Leonard van Gendt ontworpen galerij gebouwd die aansloot aan het hoofdgebouw, en waarin luxe winkels werden gehuisvest.
Het Paleis voor Volksvlijt werd in de nacht van 18 op 19 april 1929 door brand verwoest. De galerij bleef deels gespaard, maar het hoofdgebouw is nooit meer herbouwd. In de galerij bevonden zich woningen en winkels, en een zaaltje dat na de oorlog onder meer werd gehuurd door de vereniging Wie Eegie Sanie. Ook Circus Elleboog was in de galerij gevestigd. Boven de galerij waren woningen, waar onder meer Gerard Reve in de jaren vijftig woonde. In 1960 werd de galerij echter afgebroken om plaats te maken voor het gebouw van de De Nederlandsche Bank.”
Marnix Koolhaas vervolgde: "Tot de jaren vijftig bleef het terrein van het paleis braak liggen. Alleen één van de galerijen bleef overeind. Deze galerij werd uiteindelijk in 1960/61 afgebroken voor de nieuwbouw van de Nederlandsche Bank. Dit door architect Marius Duintjer ontsorpen complex was in 1967 klaar. In 1991 werd naar een ontwerp van Jelle Abma een ronde tweede toren:, de Satelliet, aan het gebouw toegevoegd.
Bekende en gedreven Amsterdammers, onder wie Wim T. Schippers, zetten zich al een tijd in voor herbouw van het Paleis op het Frederiksplein. In 2002 werd een stichting opgericht, die de Bank wil verplaatsen naar de zuid-as. Wim T. Schippers sprak hierover met OVT, wat u hier kunt beluisteren."
Zie voor virtuele tour door het voormalige Paleis voor Volksvlijt:
Virtuele tour door het voormalige Paleis voor Volksvlijt
Meer informatie:
http://www.amsterdamsebinnenstad.nl/binnenstad/194/volksvlijt.html
Rebuild Crystal Palace Londen